Rapport: zorgmedewerkers bereid om meer te werken

De zorgsector heeft goede mogelijkheden om personeelstekorten met tienduizenden arbeidskrachten terug te dringen. Dat concludeert stichting Het Potentieel Pakken op basis van onderzoek. Fundis is betrokken via Vierstroom Zorg Thuis, dat als proeftuin meehelpt om mogelijkheden te verkennen.

Anders dan vaak wordt aangenomen, blijkt bijna een kwart van de zorgmedewerkers een groter contract van gemiddeld 6 uur per week meer te willen. Dit zijn met name vrouwen met een contract van minder dan 25 uur per week. Dat concludeert stichting Het Potentieel Pakken op basis van onderzoek onder 17.500 zorgmedewerkers en ‘proeftuinen’ bij 2 zorginstellingen, waaronder Vierstroom Zorg Thuis.

Belangrijkste inzichten uit het rapport:

• Er liggen grote kansen voor verhoging van de deeltijdfactor/ grotere deeltijdbanen in de sector zorg & welzijn. 
• Contractuitbreiding, een paar uur meer, heeft (financiële) voordelen voor de werknemer nu en in de toekomst, vermindert  de personeelstekorten bij zorginstellingen en levert de BV Nederland veel op. 
• 23% van de zorgmedewerkers die nu in deeltijd werkt zegt: Ja, ik wil het liefst een groter contract, gemiddeld 6 uur per week meer. 
• Roostering, beloning, flexibiliteit en een prettige organisatiecultuur zijn de belangrijkste voorwaarden om meer te willen/ kunnen werken.
• Het rapport toont aan welke belemmeringen er zijn om dit potentieel ook te realiseren en én geeft handvatten voor 6 oplossingsrichtingen. 

Overhandigd aan minister(s)
De stichting overhandigde op donderdag 13 februari het rapport ‘Het Potentieel Pakken in de zorg – De kansen rondom grotere deeltijdbanen’ aan minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Van Engelshoven doet dit mede namens VWS-minister Hugo de Jonge. Met het rapport vraagt Het Potentieel Pakken aandacht voor beter benutten van het vrouwelijk potentieel op de Nederlandse arbeidsmarkt.

Initiatief gestart
Het vergroten van deeltijdbanen biedt mogelijkheden om personeelstekorten in de zorg met tienduizenden arbeidskrachten terug te dringen. Onder de noemer Deeltijd in de Zorg moedigt stichting Het Potentieel Pakken vrouwen aan om meer uren te werken, op vooraarde dat ze dat zelf willen. Wieteke Graven, voorzitter van stichting Het Potentieel Pakken: ‘We zijn dit initiatief gestart omdat de zorgsector onder grote druk staat door groeiende arbeidstekorten. Tegelijkertijd werken meer dan 900.000 vrouwen hier deeltijd, en is de contractgrootte gemiddeld 24 uur.’

Beeld klopt niet
Volgens Wieteke Graven van Het Potentieel Pakken leeft onterecht het gevoel dat vrouwen niet meer uren willen werken. ‘Onderzoek vanuit de stichting laat zien dat dit beeld niet klopt: 23 procent van de ondervraagde werknemers, waarvan meer dan 90 procent vrouw, geeft aan het liefst een groter contract te willen. We hebben alleen niet eerder onderzocht wat hen tegenhoudt en hoe we die belemmeringen kunnen wegnemen.’

De eerste resultaten zien er veelbelovend uit

Vierstroom Zorg Thuis
Directeur Vierstroom Zorg Thuis Susan Veenhoff geeft aan ontzettend blij te zijn met het initiatief van stichting Het Potentieel Pakken: ‘Uit het initiatief zijn concrete handvatten gekomen om de deeltijdfactor te verhogen, waarmee we nu aan de slag zijn. De eerste resultaten zien er veelbelovend uit; voor Vierstroom Zorg Thuis, maar zeker ook voor andere zorgbedrijven in de sector.’

4 uur extra
Uit het onderzoek blijkt dat een kwart van de zorgmedewerkers het liefst een groter contract wil van gemiddeld 6 uur meer per week. Dit staat gelijk aan tienduizenden extra banen. Extra inzet is hard nodig, want in 2022 lopen de personeelstekorten in de zorg mogelijk op tot 80.000 werknemers*. Wieteke Graven: ‘Onze insteek is zeker niet: állemaal voltijd werken. 4 uur extra kan al een enorm verschil maken.’

* bron: Voortgangsrapport Werken in de Zorg, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2019.

Onze insteek is zeker niet: állemaal voltijd werken

Focus nog op nieuw personeel
Het rapport toont aan dat 70 procent van de respondenten die contractuitbreiding wil, bij een organisatie werkt met (grote) tekorten. Het gesprek hierover wordt op de werkvloer echter nog te weinig gevoerd: 46 procent van de zorgmedewerkers spreekt nooit met hun werkgever over het uitbreiden van hun contract. Dit komt met name doordat bij zorginstellingen de focus nog ligt op het werven van nieuw personeel en niet op uitbreiding van bestaande contracten.

Positieve ‘bijvangsten’
Een van de oplossingsrichtingen uit het rapport is het prioriteren van ‘verhoging van de deeltijdfactor’ bij bestuurders, managers en HR en hen bewust maken van de kansen die hier liggen. Meer uren betekent niet alleen een lager personeelstekort, het kan ook andere positieve ‘bijvangsten’ opleveren, zoals hogere werknemersbetrokkenheid. Ook moet voor werknemers inzichtelijk worden wat de meerwaarde is van contractuitbreiding, zoals een hoger inkomen en pensioen, meer ontwikkelmogelijkheden en betere kansen op de arbeidsmarkt. 

Voorwaarden
Bijna een kwart van de ondervraagde werknemers wil het liefst per direct een groter contract. Een veel grotere groep werknemers (46%) is in principe tevreden met de huidige contractgrootte, maar geeft aan onder bepaalde voorwaarden meer te willen werken. Hieronder vallen bijvoorbeeld: invloed hebben op het rooster (65%) en flexibiliteit om uren later weer aan te passen (70%). Ook extra beloning, financieel en non-financieel (66%), en een prettige organisatiecultuur (67%) zijn overwegingen om meer te werken. Wat verder opvalt, is dat met name werknemers met jonge kinderen flexibiliteit belangrijker vinden dan goed geregelde en betaalbare kinderopvang. Graven: ‘Het goede nieuws is: werkgevers kunnen deze voorwaarden grotendeels zelf creëren. Ons onderzoek laat zien dat er aan de kant van zowel werkgevers als werknemers veel meer kan dan we aanvankelijk dachten. We moeten dus veel meer denken in mogelijkheden.’

---

Over de enquête
In samenwerking met PGGM&CO heeft stichting Het Potentieel Pakken een enquête uitgevoerd onder 17.500 zorgprofessionals over het thema deeltijd. De inzichten uit de enquête zijn in de praktijk getest en verrijkt binnen zogenaamde proeftuinen bij zorginstellingen Vierstroom Zorg Thuis in Gouda en Erasmus MC in Rotterdam. In de komende periode zal de stichting zich richten op de implementatie van oplossingen bij bestaande proeftuinen en het verder aanscherpen van de aanpak bij nieuwe instellingen.

Over stichting Het Potentieel Pakken
In 2018 publiceerde McKinsey & Company een rapport dat aantoonde dat het potentieel van vrouwen op de Nederlandse arbeidsmarkt niet optimaal wordt ingezet. In het voorjaar van 2019 werd de stichting Het Potentieel Pakken opgericht. De stichting heeft als doel initiatieven te ontplooien waarbij vrouwelijk talent wordt ingezet als oplossing voor arbeidsmarktvraagstukken. Dit doet ze door onconventionele samenwerkingen tot stand te brengen tussen (publieke) instellingen die met een uitdaging op het gebied van de arbeidsmarkt kampen en partijen (waaronder het bedrijfsleven, overheid en sociale partners) die hun kennis, ervaring en kunde willen aanwenden om dat probleem mee te helpen oplossen. ‘Deeltijd in de Zorg’ is het eerste initiatief van de stichting.