SEH-opnames van veel 65-plussers kunnen worden voorkomen

Een zwakkere mentale gezondheid, weinig beweging en moeilijk kunnen rondkomen: deze indicatoren geven ouderen een verhoogde kans op opname op de spoedeisende hulp (SEH) van een ziekenhuis. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van een onderzoek naar het verband tussen opnames op de spoedeisende hulp en de persoonlijke omstandigheden van 65-plussers. Dit onderzoek werd uitgevoerd door Deloitte, als onderdeel van hun State of the State-programma en werkte hiervoor samen met Goudenhart, onderdeel van het Fundis netwerk, en GGD GHOR Nederland.

In Nederland worden jaarlijks ongeveer 800.000 ouderen opgenomen. Eerder uitgevoerd onderzoek wijst uit dat het ingezette beleid, waarbij ouderen langer zelfstandig thuis wonen, tot grotere druk op ziekenhuiszorg en SEH-zorg leidt.  Zo’n opname heeft veel impact: in de eerste plaats op de persoon zelf, maar ook op de maatschappij doordat een opname op de spoedeisende hulp duurder is dan een reguliere opname. Ook is zo’n opname minder voorspelbaar; de ligduur kan langer zijn of er zijn spoedingrepen nodig die weer invloed hebben op andere processen in het ziekenhuis.

Na ontslag uit het ziekenhuis wordt er daarnaast vaak een beroep gedaan op de thuiszorg, waar de wachtlijsten al lang zijn.

Verband tussen SEH-opname en levensstijl

Op basis van analyse van data uit de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen (Gemon 2016), en twee CBS-datasets over specifieke behandelingen binnen de medisch specialistische zorg zijn er enkele significante verbanden gevonden tussen de opname op de SEH en levensstijl van 65-plussers.

De mentale gezondheid, de hoeveelheid beweging en hoe goed iemand van 65-plus of ouder financieel kan rondkomen zijn van invloed op hoe groot de kans is dat iemand op de SEH terecht komt. Uit het onderzoek blijkt dat met elk uur extra beweging per week de kans om op de SEH terecht te komen met 0,5 procentpunt vermindert, mits andere variabelen gelijk blijven.

Samenwonen en vrijwilligerswerk verlagen kans op SEH-opname

Vrouwen hebben een hogere kans om op de SEH terecht te komen en samenwonen met een partner verkleint juist de kans om op de spoedeisende hulp terecht te komen. Roken geeft een verhoogde kans, terwijl vrijwilligerswerk doen of mantelzorgen de kans op SEH-opname juist verlagen.

Opvallend is ook dat mensen die eenzamer zijn minder vaak in aanraking met de SEH komen dan mensen die minder eenzaam zijn. Zorgprofessionals erkennen dit en verklaren dat mensen vaak ook door een partner of andere naaste naar de SEH worden gestuurd en dat eenzame mensen zo’n persoon niet in hun directe omgeving hebben.

Verschillen per gemeente in kaart gebracht

Deloitte heeft een dashboard gebouwd dat per Nederlandse gemeente inzage geeft in fundamentele cijfers met betrekking tot de gemiddelde concentratie van SEH-opnames van 65-plussers en ouder of  de gemiddelde concentratie van deze doelgroep die angst of depressie ervaart. Ook kun je hier terugvinden in welke gemeentes zich gemiddeld meer eenzame ouderen bevinden ten opzichte van andere gemeentes in Nederland naast de gemeentes waarbinnen de genoemde doelgroep gemiddeld de meeste uren aan beweging doet per week.

Deloitte werkte voor deze specifiek analyse nauw samen met Goudenhart, onderdeel van het Fundis netwerk, en GGD GHOR Nederland, koepelorganisatie van de 25 Gemeentelijke Gezondheidsdiensten.