Jet Bussemaker en Talitha Muusse praten over morgen
Meer vertrouwen in de zorgprofessional, minder werken vanuit protocollen. Dat is volgens Jet Bussemaker één van de oplossingen voor de toekomst van de zorg voor ouderen. De voorzitter van de Raad van Volksgezondheid praat erover in de podcast Over Morgen, samen met millennial Talitha Muusse. Wat betekent het als er straks meer ouderen dan jongeren zijn? En hoe is dat voor de verschillende generaties in Nederland? Bussemaker en Muusse concluderen: er moet worden gewerkt aan een langetermijnvisie over de toekomst van ouder worden.
Praten over ouder worden blijken Nederlanders niet snel te doen. Maar in deze podcast wel. In de eerste vijf afleveringen verkent podcasthost Jeroen Westermann de uitdagingen en oplossingen van de zorg van morgen vanuit verschillende perspectieven. Hij spreekt innovatiespecialisten, millennials, babyboomers en (zorg)bestuurders. Zijn conclusies? We moeten meer gaan samenwerken, blijven innoveren en verschillende soorten kennis en inzichten met elkaar verbinden. En jong en oud laten versterken. Daarover spreekt Westermann in de de zesde en laatste aflevering met Jet Bussemaker en Talitha Muusse.
Jet en Talitha over morgen
Als voormalig staatsecretaris van VWS en voorzitter van de Raad van Volksgezondheid (RVS) is de zorg voor Jet Bussemaker bekend terrein. Maar ook als hoogleraar aan de Universiteit Leiden houdt Bussemaker zich nog altijd bezig met de zorg van nu en straks. In de podcast Over Morgen spreekt zij hierover met Talitha Muusse. Talitha vindt dat we fundamenteler naar het vraagstuk moeten kijken: ‘De balans tussen werkenden en niet-werkenden in Nederland verandert. Dat betekent iets voor de solidariteit’. Jet is het daar roerend mee eens: ‘De grote beslissingen over de toekomst gaan over politieke termijnen heen.’
Er wordt nog te weinig gedaan met de betrokkenheid van jongeren, vinden Talitha en Jet. Volgens de RVS-voorzitter moet hier wel op lange termijn over worden nagedacht. Jet ziet een oplossing in de vorm van een missie. ‘Zo’n missie kan gaan over de organisatie van de ouderenzorg. Vanuit die missie werken meerdere partijen aan hetzelfde doel, en met kleine stapjes kom je steeds dichterbij waar je naartoe wilt’. Tijdens de podcast bedenken Jet en Talitha ‘de missie intergenerationale zorg’. Oftewel: meerdere generaties zijn medeverantwoordelijk voor de ouderenzorg. Jet licht toe: ‘Er zijn nu nog veel obstakels, waardoor het op de korte termijn niet aantrekkelijk is om voor ouderen te zorgen. Dat kan anders.’
Stimuleren van sociale netwerken
In de podcast kijkt Jet terug op de zorg van vroeger en welke maatschappelijke ontwikkelingen, ook in de politiek, de zorg hebben veranderd. Ook Talitha ziet dat veel is veranderd. “Vanuit individueel perspectief is de zorg nu beter dan 20-30 jaar geleden. Maar het gemeenschappelijke perspectief is een uitdaging.’ Bussemaker beaamt dit: ‘We leven in een netwerksamenleving’, vertelt ze, ‘maar de zorg is niet als netwerk georganiseerd.’ Volgens Jet is het stimuleren van sociale netwerken rond de cliënt een eerste stap richting een goede zorg voor morgen.
‘We leven in een netwerksamenleving, maar de zorg is niet als netwerk georganiseerd’
Een andere belangrijke stap? Meer vertrouwen in de zorgprofessional, minder werken vanuit protocollen, output of financiële prikkels. Jet vertelt over het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), dat bepaalt wie recht heeft op welke zorg. ‘Het is het idee dat regelmatigheid het hoogste goed is en dat iedereen hetzelfde moet krijgen.’ Zij ziet dat anders: ‘Ik denk dat we in een samenleving leven waarin mensen verschillende behoeftes en situaties hebben. We moeten toestaan dat er meer verschil in type zorg kan zijn. De professionals moeten we daarin vertrouwen.’
Mantelzorger
Ook in het privéleven van Jet Bussemaker is de zorg altijd dichtbij geweest. Haar moeder was medisch analiste, haar opa huisarts. Toen haar ouders op latere leeftijd waren, was ze langere tijd fulltime mantelzorger. Dat deed ze graag, maar zag ook hoe ingewikkeld de regelgeving kan zijn. ‘In die tijd heb ik ook de complexiteit van de zorg aan den lijve ondervonden. Eerlijk gezegd ook de complexiteit van regelgeving waar ik zelf verantwoordelijk voor was. Een simpele woonaanpassing, bleek behoorlijk ingewikkeld.’
‘Er wordt wel van mij verwacht dat ik straks voor mijn ouders zorg.’
Millenial-expert Talitha herkent het zorgen voor elkaar in de privésfeer. Binnen haar familie is het al onderwerp van gesprek. Haar moeder komt uit Peru, waar het heel normaal is dat de hele familie bij elkaar woont. Talitha: ‘Er wordt wel van mij verwacht dat ik straks voor mijn ouders zorg.’ Maar de voorwaarden om dat te kunnen doen, moeten wel goed worden georganiseerd. In Duitsland bestaan al mooie voorbeelden van hoe ouderen en jongeren samenwonen en op elkaar letten. Dat kan ook een inspiratie voor ons zijn.’
De podcast Over Morgen is een samenwerking tussen ActiZ en Fundis. Om de wereld waarin wij allemaal ouder worden goed te faciliteren moet er nog veel gebeuren. Door de toename van het aantal ouderen en chronisch zieken enerzijds en het tekort aan zorgmedewerkers anderzijds staan we voor grote uitdagingen. Het is de missie van Fundis om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Dat noemen zij: Zorg voor Morgen. Onder het motto ‘Praat vandaag over morgen’ jaagt ActiZ het gesprek in de samenleving over de toekomst van de ouderenzorg aan.